FASIL GHEBBI (Royal Enclosure)

    Fasil Ghebbi, Gondar Region, is the remains of a fortress-city that was the residence of the Ethiopian emperor Fasilides and his successors. Ghebbi is an Amharic word for a compound or enclosure. It was founded in the 17th and 18th centuries byEmperor Fasilides (Fasil) and was the home of Ethiopia's emperors. The complex of buildings includes Fasilides' castle, Iyasu I's palace, Dawit III's Hall, a banqueting hall, stables, Empress Mentewab's castle, achancellery, library and three churches: Asasame Qeddus Mikael, Elfin Giyorgis and Gemjabet Mariyam.

    In addition to this castle, Fasiladas is said to have been responsible for the building of a number of other structures. Perhaps the oldest of these is the Enqulal Gemb, or Egg Castle, so named on account of its egg-shaped domed roof. Other buildings include the royal archive and the stable.In the city of Gondar, Ethiopia is the Fasil Ghebbi, a fortress and city within a city that served for more than 200 years as the capital of the Ethiopian people.  It was built at over 7500 feet altitude as the residence of Emperor Fasilidas.

       Before this grand capital was constructed, emperors wandered the land in tents living among their people.  Fasilidas sought to end this tradition by building a capital styled off of the rest of the world, whereby he would rule his kingdom from one, permanent seat.  The strange mixture of architectural influences has given Fasil Ghebbi an appearance that gained it the nickname of the “African Camelot.”  This remarkable fortress-city complex was placed on the UNESCO World Heritage Site list in 1979.

    The site is surrounded by a nearly 3000-foot length of defensive walls.  Within these walls lie all the elements that make the Fasil Ghebbi a city of its own.  There are palaces, churches, monasteries and buildings of more practical nature, both public and private.  The design is one that mixes influences of both Hindu and Arab origins along with a Baroque element that was brought to Ethiopia by missionaries.  It truly resembles a medieval castle of Europe, out of place in the Ethiopian landscape.

     The main castle was built in the 1630s and 40s with other structures following throughout the latter years.  One of the most notable buildings was built by Fasilidas’s grandson - the Church of Debra Berhan Selassie.  Though rather plain-looking from the outside, the interior is rich with religious paintings.  Ironically enough, a large portion of the site was constructed in a frenzy of building activity during the reign of the last emperor of this Ethiopian kingdom.

    The site of Fasil Ghebbi is important in that it relates to a very critical stage of the country’s political development.  This was the point at which Ethiopia changed from its nomadic governing roots to the structure of a more modern political system.  It is a testament to the monumental building of the many emperors throughout these 200-plus years.

አርቲስት ፍቅርተ ደሳለኝ ማናት……. ?

   አርቲስት ፍቅርተ ደሳለኝ እዚሁ አዲስ አበባ ውስጥ ቀበና አካባቢ ነው ተወልዳ ያደገችው፡፡ ወደ ሙዚቃው አለም ስትገባም የብዙነሽ እና የሂሩት በቀለ ስራዎችን በማንጎራጎር ነበር፡፡ ይህ ግንኙነትም ተጠናክሮ በናይጄሪያ ሎጎስ እና በሱዳንም ስራዎቻቸውን አብረው አቅርበዋል፡፡ በ1958ዓ.ም የቀድሞው ቀዳማዊ ኃይለስላሴ (የአሁኑ ብሄራዊ ቲያትር) በድምፃዊነት ከመቀጠሯ አስቀድሞ በምሽት ክበብ ውስጥ ትሰራ ነበር፡፡ብሄራዊ ቲያትር የገባችውም በቴሌቭዥን ስትዘፍን የተመለከቷት የዛን ጊዜው የብሄራዊ ቲያትር ስራ አስኪያጅ ችሎታዋን አድንቀው ወደ ቲያትር ቤቱ እንድትመጣ በመጠየቃቸው ነበር፡፡በወቅቱ የተሰጣትን ፈተና በአጥጋቢ ሁኔታ በማለፏ በ100 ብር ደምወዝ ተቀጠረች፡፡

 

   በአንድ ወቅት ስራዋን በቀጥታ ስርጭት ስታቀርብ የዘፋኝ ስም ሲፃፍ የአባቷን ስም ቀይራ ነበር፡፡ ከቤተሰቦቿ ለመደበቅ እና በወቅቱ በድምፃውያን ላይ ይሰነዘር ከነበረው ትችት ለመሸሽ ስትል እንደሆነም ትናገራለች፡፡ እናም በጊዜው ፍቅርተ ደሳለኝ የነበረ ስሟ ፍቅርተ ግርማ ተብሎ በቴሌቭዥን በመታየቱ በብዙዎች ዘንድ መነጋገሪያ ሆና ነበር፡፡ ቀዳማዊ ኃይለስላሴ ቲያትር ቤትን በተቀላቀለችበት ጊዜ ቲያትር ቤቱ በስሩ 3 ኦርኬስትራዎች ነበሩት (ያሬድ፣ ዳዊት፣ እዝራ) ፡፡ አርቲስት ፍቅርተ ደሳለኝም በያሬድ ኦርኬስትራ ስር ሆና የተለያዩ የሀገራችን ክፍል ተዘዋውራ ሰርታለች፡፡

    ከሰራቻቸው ዘፈኖቿ መካከል ጥቂቶቹን እናንሳ፡-የሻለቃ ግርማ ሀድጎ ግጥም እና ዜማ የሆነው የመጀመሪያ ስራዋ “የፍቅር ምድጃ”፣ “ሰው በናፍቆት አይሞትም”፣ “ኮተት” የተሰኘው የሲራክ ታደሰ ድርሰት፣ “ቤትም እኮ ነበር”፣ “የመኖሬ ተስፋ”፣ “የኔ አለኝታ”፣ በ1963ዓ.ም የተቀረፀው “ባሌ ነው ህይወቴ”፣ በጎዳና ተዳደሪ ልጆች ላይ የሚያተኩረው እና ከታምራት አበበ ጋር የተጫወተችው “ጠውላጋዋ አበባ”፣ እንዲሁም ከጌጡ አየለ ጋር በርካታ አስቂኝ የኮሜዲ ሙዚቃዎችን ተጫውታለች፡፡ ፍቅርተ ደሳለኝ እና ጌጡ አየለ በሚሰሯቸው የኮሜዲ ሙዚቃዎች አቀራረባቸው ከስሜት ጋር ነበር፡፡ በጊዜውም ባልናሚስት፣ እጮኛሞች፣ ፍቅረኛሞች እና መሰል ገፀ ባህሪያትን ወክለው ስለሚጫወቱ በተመልካች ዘንድ ባልና ሚስት ተደርገው ይቆጠሩ ነበር፡፡ እንደ አርቲስቷ ገለፃ “አርቲስት ጌጡ አየለ የወንድ ጓደኛ እንኳን አልነበረውም፡፡ ሰርጉንም እኔ ነኝ ደግሼ የዳርኩት” በማለት በሁለቱ መካከል ያለውን ግንኙነት ታስረዳለች፡፡

  

   ቀደም ሲል ትምህርት ሳትማር የትራንፔት ተጫዋች የሆነው የመጀመሪያ ባለቤቷ አቶ ግርማ ገብረአብ እያስጠናት በግሩም ሁኔታ ዘፈኖቿን ታቀርብ ነበር፡፡ ባለመማሯ የተቆጨችው ፍቅርተ ደሳለኝ በየነ መርዕድ የማታ ትምህርቷን ጀምራ ፍሬህይወት 1ኛ ደረጃ ት/ቤት እስከ 8ኛ ክፍል ተማረች፡፡ ከዚያም በሌላ ት/ቤት እስከ 12ኛ ክፍል ትምህርቷን አጠናቃቀች፡፡ አርቲስት ፍቅርተ ደሳለኝ ከሙዚቃዎቿ ባሻገር በርካታ ትያትሮችና እና ፊልሞችን ሰርታለች፡፡ ከሰራቻቸው ትያትሮች ውስጥ የሎሬት ፀጋዬ ገብረመድህን የትርጉም ስራ የሆነው “የፌዝ ዶክተር ” የተሰኘው ትያትር የመጀመሪያ ስራዋ ነበር፡፡ ከዚያ በኋላ “ጥላ”፣ “የባላገር ፍቅር”፣ የዶ/ር አርቲስት ተስፋዬ አበበ ድርሰት የሆነው “አምታታው በከተማ” ላይም የገጠር ሴትን ወክላ ተጫውታለች፡፡ በ1992ዓ.ም ጡረታ ከወጣች በኋላ የአዜብ ወርቁ የትርጉም ስራ የሆነው “8ቱ ሴቶች” እንዲሁም “ፍቅር የተራበ” ትያትር ላይ ተውናለች፡፡

   

 

   ከትያትሩ ወደ ፊልም ኢንዱስትሪው ተቀላቅላ በዛ ያሉ ፊልሞች ላይም ሰርታለች፡፡ ለአብነትም ፡- “ማራ፣ ማንነት፣ ታስራለች፣ ዱካ፣ የህሊና ዳኛ/ የመጀመሪያ የፊልም ስራዋ ነው/፣ ቫኬሽን ፍሮም አሜሪካ፣ ሰርፕራይዝ፣ ጥቁር ነጥብ፣ የልደቴ ቀን፣ ያ ልጅ፣ የትውልድ እንባ፣ ስሌት፣ ጓንታናሞ፣ ልዩነት፣ 400 ፍቅር፣ አይራቅ፣ ጉደኛ ነች የመሳሰሉትን በጥቂቱ መጥቀስ ይቻላል፡፡ አርቲስት ፍቅርተ ደሳለኝ በትያትርም ሆነ በፊልሞቹ ላይ ብዙውን ጊዜ የእናት ገፀ ባህሪን ተላብሳ ነው የምትቻወተው፡፡

    ለመድረክ ከፍተኛ ክብር የምትሰጠው አርቲስት ፍቅርተ ደሳለኝ ሽቅር ቅር እና ሳቂታ ናት፡፡ ፈገግታ ከፊቷ የማይለያት አርቲስቷ እንባዋም ቅርብ ነው ይላሉ በቅርብ የሚያውቋት ጓደኞቿ፡፡ ጡረታ በ1992ዓ.ም ከወጣች በኋላ የፍቅር ዘፈን አልሰራም፤ ከሰራሁም ጠንከር ያሉና አስተማሪ ስራዎችን ነው የምሰራው የሚል አቋም አላት፡፡ አርቲስት ፍቅርተ ደሳለኝ ከትራንፔት ተጫዋች ባለቤቷ ከአቶ ግርማ አንድ ልጅ ወልዳለች፡፡ ይህ ትዳር ባይዘልቅም አሁን ሌላ ትዳር መስርታ እና ልጆች ወልዳ እየኖረች ነው፡፡ የልጅ ልጅ ያየችው እና የአራት ልጆች እናት የሆነችው ፍቅርተ ደሳለኝ በቅርቡ ሊወጡ የሚችሉ 6 ያህል ፊልሞችም አሏት፡፡ለአንጋፋ ድምፃዊት እና ተዋናይት እድሜ እና ጤና በመመኘት ከእሷ ስራ ተከታዩን ጋበዝኳችሁ…………

   

     

                   

የክብር ተምሳሌቱ ……. ግመል

   የሰው ልጅ መረዳት ከቻለ በአንድም በሌላም ከእንሰሳት ጭምር ብዙ መማር ይችላል፡፡ ለአብነት ከድመት ፅዳትን፣ ከውሻ ታማኝነትን፣ ከግመል ታዛዥነትን …….. ዛሬ በአፋሮች ዘንድ የክብር ተምሳሌት ስለሆነው ግመል አንዳንድ መረጃዎችን ሳነብ ካገኘሁት ላካፍላችሁ፡፡

  

  ግመል፣ ከብት፣ ፍየል እና በግ ለአፋር ህዝብ ሀብቱ ብቻ ሳይሆኑ የህይወቱም ምሰሶ ናቸው፡፡ ከሁሉ በላይ ግን በረሃውን ለመቋቋም የተፈጠረ፣ ውሃ ጥምን ለሳምንታት የሚታገስ፣ ድርቅን ተቋቁሞ ባለቤቶቹን ክፉ ቀንን የሚያሻግር የቁርጥ ቀን እንሰሳ ነው፡፡ ግመል፡፡
 

   በአፋር በረሃ ግመልን የሚተካ የለም፡፡ ለዚህም ግመል በአፋሮች ዘንድ ከፍተኛ ክብር ይሰጠዋል፡፡ የክብር ተምሳሌትም ነው፡፡ የግመልን ያህል በብዙ ደንቦች ታጥሮ ሰውን የሚገዛ፣ ምንም የለም፡፡ ምክንያቱም ሴቶች አያልቡትም፣ በማለቢያው ሌላ አይታለብም፣ ወተቱን ማፍላት ወይም ለቅቤ መናጥ ሀራም ነው / ጥሩ አይደለም ተብሎ ይታሰባል/፡፡

   በወር አበባቸው ላሉ ሴቶች ግመልን መቅረብን እና ወተቱን መጠጣት ክልክል ነው፡፡ በአንድ ቀን ውስጥ የግመል ወተት ጠጥቶ የሌላ እንሰሳት ወተት መጠጣት ያልተገባ ነው፡፡ ቅጠላ ቅጠል ስለሚመገቡም ወተታቸው ከመድሃኒትነት ይቆጠራል፡፡

 ግመል ጥበቃ ርቀው የተሰማሩ ወጣት ወንዶች ግመል ሳይጠጣ በፊት ውሃ አይጠጡም፡፡ ሁለት ሶስት ቀን ውሃ ተገኝቶ ባይጠጣና ቢጠሙ ወተቱን አልበው ይጠጣሉ እንጂ ውሃ ከግመሉ ቀድመው አይጠጡም፡፡ ይህም በብርታት ተፈትኖ የፅናት ባህሪውን የመውረስም ምልክት ነው፡፡

  ግመል ለጭነት፣ ለወተት፣ እና ለስጋ ያገለግላል፡፡ ታዛዥነቱንም እቃ ሲጫን “ብረሂ” ሲባል በቀላሉ ከሰው ጋር ተግባብቶ የተባለውን በመፈፀም ለጭነት ይዘጋጃል፡፡ ከዚህ በተጨማሪ ሲታረድ እንደ ሰው ድምፅ አውጥቶ ያለቅሳል፡፡ ይህም የሰውን ስሜት ይነካል፡፡በተረፈ እናንተ ጨምሩበት……..

የፖስታ አገልግሎት አጀማመር በኢትዮጵያ

    በአገራችን የፖስታ አገልግሎት ድርጅት በ1886 ዓ.ም በአዋጅ እንዲቋቋም ተደረገ፡፡ በዚሁ ዓመተ ምህረት በነሀሴ ወር የመጀመሪያዎቹ ቴምብሮች በፈረንሳይ አገር ታትመው ሐረር ከተማ ደረሱ፡፡ የታተሙት ቴምብሮች ብዛት ሰባት ዓይነት ሲሆን ዋጋቸውም ሩብ፣ ግማሽ፣ አንድ፣ ሁለት፣ አራት፣ ስምንት እና አስራ ስድስት ግርሽ ነበር፡፡ 

  ከነዚህ መካካል የመጀመሪያዎቹ አራቱ ዳግማዊ ምኒሊክ የዙፋን ልብሳቸውን እንደተጎናፀፉ የሚያሳዩ ሲሆን የቀሩት ሶስቱ ደግሞ የይሁዳ አንበሳን ምስል የያዙ ነበሩ፡፡የኢትዮጵያ ፖስታ ቴምብሮች ለመጀመሪያ ጊዜ ሽያጭ ላይ የዋሉት በጥር ወር 1887ዓ.ም በእንጦጦ ፣ በሐረር እና በድሬድዋ ከተሞች መሸጥ ጀመሩ፡፡

 ከአንድ አመት በኋላ በኢትዮጵያ የመጀመሪያዎቹ ቴምብሮች በፓሪስ ከተማ በዓለም ለመጀመሪያ ጊዜ በተዘጋጀው የቴምብር ኤግዚቢሽን እንዲታዩ ተደርጎ በተመልካች ዘንድ አድናቆትን አትርፈዋል፡፡ በኤግዚቢሽኑ ወቅትም ቁጥራቸው በርከት ያሉ ቴምብሮች እንደተሸጡ ይነገራል፡፡ የመጀመሪያዎቹ የመታሰቢያ ቴምብሮች በእውቁ ፈረንሳዊ ሰዓሊ ሙሴ የጂን ሙስ የተሳሉ ናቸው፡፡ የኢትዮጵያ የፖስታ አገልግሎት ከ1899 - 1945 ዓ.ም ድረስ በፖስታ ቴሌፎንና ቴሌግራፍ/ፓቴቴ/ ስር ቆይቶ ቀስ በቀስ እራሱን እያስተዳደረ በ1958ዓ.ም እንደገና በአዋጅ ተቋቋመ ፡፡

  በ1901ዓ.ም (አንዳንድ መረጃዎች በ1900ዓ.ም ይላሉ) ኢትዮጵያ የአለም የፖስታ ህብረት አባል ለመሆን በመቻሏ የኢትዮጵያ ፖስታ ቴምብሮች ለመጀመሪያ ጊዜ የአገሪቱን ወሰን አልፈው በመላው አለም በሚገኙ አባል ሀገራት መሰራጨት ጀመሩ፡፡ ይህንኑ ምክንያት በማድረግ የመጀመሪያዎቹ መደበኛ ቴምብሮች እንደገና ልዩ ምልክት እየታተመባቸው በመታሰቢያነት ወጡ፡፡ ስለሆነም እነዚህ ቴምብሮች በአገራችን የመጀመሪያዎቹ የመታሰቢያ ቴምበሮች ናቸው ለማለት ይቻላል፡፡

   በ1902 ዓ.ም ለአገር ውስጥ እና ለውጪ አገር አገልግሎት የሚውሉ ሰባት ዓይነት አዲስ መደበኛ ቴምብሮች ታተሙ፡፡ የመጀመሪያዎቹ ሶስቱ የመንግስትን አርማ የሚሳዩ ሲሆኑ ሁለቱ ደግሞ ዳግማዊ ምኒሊክ ያገር ባህል ልብሳቸውን ለብሰው በቀኝ እጃቸው በትረ -መንግስት እንደያዙ ሲያሳዩ፤ በቀሩት ሁለቱ ላይ ዳግማዊ ምኒሊክ ልብሰ መንግሰታቸውን ተጎናፅፈው እና ዘውድ ጭነው ይታያሉ፡፡

    ቀጥሎም በ1911ዓ.ም ለሶስተኛ ጊዜ በመደበኛነት የሚያገለግሉ 15 ዓይነት ቴምብሮች ታትመው ገበያ ላይ ውለዋል፡፡ እነዚህም ቴምብሮች ቀደም ሲል ከተዘጋጁት ለየት ያሉ ነበሩ፡፡ የቴምብሮቹ ስዕል ጉማሬ፣ ጎሽ፣ አነር፣ ቀጭኔ፣ ዝሆን፣ አንበሳ እና ሰጎን ይታዩባቸው ነበር፡፡ ስዕሎቹም የመጀመሪያዎቹ የአገር ውስጥ ሰዓሊያን የስዕል ስራ ውጤቶች ናቸው፡፡ ከዚህ በኋላ ፋሺስት ኢጣሊያ አገሪቱን እስከወረረበት ጊዜ ድረስ የጠቅላይ ፖስታ ቤት የተከፈተበትን፣ የመጀመሪያው አውሮፕላን አዲስ አበባ ያረፈበትንና የቀይ መስቀል አገልግሎትን ምክንያት በማድረግ የመታሰቢያ ቴምብሮች ታትመዋል፡፡

   በግንቦት ወር 1927ዓ.ም ፋሺስት ኢጣሊያ አዲስ አበባ ገብቶ ወረራውን በመቀጠሉ ቀደም ሲል የታተሙት ቴምብሮች በብዛት ከመቃጠላቸውና ከመዘረፋቸውም በላይ እስከ 1933ዓ.ም የታተሙ አዳዲስ ቴምብሮች አልነበሩም፡፡ ጣሊያን ድል ተደርጎ ወደ አገሩ ሲመለስ በዚሁ ዓመት በመጋቢት ወር ሶስት ዓይነት መደበኛ ቴምብሮች ታትመው ለሽያጭ ቀርበዋል፡፡

   

   
   በአጠቃላይ በተለያዩ ምክንያቶች አልፎ አልፎ ቴምብር ማሳተም የተቋረጠባቸው ጥቂት ጊዜያቶች ቢኖሩም ባለፉት አንድ መቶ ዓመታት የአገሪቱን ባህል፣ ምጣኔ ሀብት፣ ፖለቲካ፣ ቅርሳ ቅርሶች፣ አዕዋፍ፣ እፀዋት እና እንሰሳት እንዲሁም በአገር እና በአለም አቀፍ ደረጃ ዝናን ያተረፉ እና ታሪክ ያወቃቸው ታላላቅ ሰዎችና ቦታዎችን ወ.ዘ.ተ የሚያወሱ ቴምብሮች ታትመው በአገር ውስጥም ሆን በውጪ አገር ተሸጠዋል፡፡ ለወደፊቱም እነዚህን በመሳሰሉና በሌሎችም ርዕሰ ጉዳዮች ላይ የተለያዩ መደበኛ እና የመታሰቢያ ቴምብሮች እየታተሙ አገልግሎት ላይ ይውላሉ፡፡

ጥቂት ስለ ፖስታ ቴምብር …….

   መስከረም 29 የአለም የፖሰት ቀን በተለያዩ ሀገራት ይከበራል፡፡ ይኸው ቀን በእኛም ሀገር ታስቦ ይውላል፡፡ ይህ በመሆኑም ስለ ፖስታ ካነበብኩት መረጃ ላካፍላችሁ……

  በሌላ ቦታ ከሚኖር ዘመድ ወይም ወዳጅ በፖስታ ቤት በኩል ደብዳቤ ተልኮልዎት እንደሆነ ከኤንቨሎፕ ፊት ለፊት እና ከበስተጀርባው ከሰፈሩት የተቀባይ እና የላኪ አድራሻዎች ሌላ አብዛኛውን ጊዜ ቅርፁ አራት ማዕዘን የሆነ አንድ አነስተኛ ወረቀት ተለጥፎ ይመለከታሉ፡፡ ይህ ወረቀት በልዩ ልዩ ቀለማት ያሸበረቀ ከመሆኑም በላይ ታሪካዊ፣ ባህላዊ፣ ፖለቲካዊ፣ ምጣኔ ሀብታዊ፣ ማህበራዊ፣ ወዘተ ጉዳዮችን ያካተቱ ስዕሎች የተሳሉበት ስለሆነ ጎላ ብሎ ይታያል፡፡ ይህ ነው እንግዲህ የፖስታ ቴምብር የሚባለው፡፡

   የፖስታ ቴምብር በቀላሉ ዓይንን ስለሚማርክ ቀረብ ብለው ሲያጤኑት ከስዕሉ መልዕክት ሌላ ብዙ ነገሮችን ይመለከታሉ፡፡ እነርሱም ቴምብሩን ያሳተመው አገር ስም፣ የቴምብሩ ዋጋ፣ በቴምብሩ ላይ የተሳለው ስዕል መጠሪያ፣ በመጨረሻም ስዕሉን የሳለው ሰዓሊ ስም እና ቴምብሩ የታተመበት ዓመተ ምህረት ሰፍሮበት ይመለከታሉ፡፡ በአንዳንድ  ቴምብሮች ላይ የአታሚውን ድርጅት ስምም ያገኛሉ፡፡

 በፖስታ ላይ የተለጠፈው ቴምብር የፖስታ ቴምብርን ምንነት ላላወቁ ሰዎች ለጌጥ የተቀመጠ ይመስላቸው ይሆናል፤ ነገር ግን ለጌጥ አይደለም፡፡ ይህ ቴምብር በደብዳቤው ላይ ባይለጠፍ ኖሮ ደብዳቤው ከላኪው ወደ ተቀባዩ ሊደርስ አይችልም ነበር፡፡ ይህንን የፖስታ ቴምብር የማሳተም እና የመሸጥ ስልጣን ያለው የፖሰታ አገልግሎት ድርጅት ብቻ ነው፡፡

  ደብዳቤውን ከአንድ ቦታ ወደ ሌላ ስፍራ ተቀብሎ የማስተላለፍ መብት የተሰጠውም ይኸው ድርጅት ነው፡፡ ስለሆነም በዚህ መልኩ ለሚያከናውነው ተግባር የአገልግሎት ክፍያ ተቀብሎ በምትኩ የፖስታ ቴምብር ለላኪው ይሰጣል፡፡ ይህም የሚተላለፈውን የፖስታ መልዕክት አይነት፣ ክብደት፣ መጠንና የቦታውን ርቀት መሰረት በማድረግ ይሆናል፡፡ 

  ይህ ቴምብር እንደ ክፍያ ማረጋገጫ የሚያገለግል ስለሆነ በሚላከው ደብዳቤ ወይም በሌላ የፖስታ መልዕክት ላይ በመለጠፍ በቀጥታ ለባለአድራሻው እንዲደርስ ያደርጋል፡፡ስለዚህ የፖስታ ቴምብር በላኪውና መልዕክቱን ለሚያደርሰው ክፍል ለአገልግሎቱ የሚሰጠው የክፍያ ማረጋገጫ ነው ለማለት ይቻላል፡፡

  ማንናውም ሰው ሊገነዘበው የሚገባ ነገር ቢኖር የፖስታ ቴምብር ከቀረጥ ቴምብር የተለየ መሆኑን ነው፡፡ የፖስታ ቴምብር ደብዳቤ ወይም ሌላ የፖስታ መልዕክት ከአንድ ቦታ ወደ ሌላ ቦታ ለመላክ የሚያገለግል ሲሆን የቀረጥ ቴምብር ግን በውሎች፣ በውክልናዎች፣ በንግድ ፍቃድ ማሰረጃዎች ላይ ወዘተ የሚለጠፍ ነው፡፡ የፖስታ ቴምብር በፖስታ አገልግሎት ድርጅት ታትሞ የሚወጣ ሲሆን የቀረጥ ቴምብር ደግሞ የሚታተመው በገንዘብ ሚኒስቴር አማካኝነት ነው፡፡ 

ኢትዮጵያ በሲሚንቶ ምርት ቀዳሚ ሆነች

  

  በምስራቅ አፍሪካ ኢትዮጵያ በዓመት 12 ነጥብ 6 ሚሊየን ሜትሪክ ቶን ሲሚንቶ በማምረት የቀዳሚነት ቦታውን ከኬንያ ተረክባለች፡፡ ኬንያ በቀጠናው በጎርጎሮሳውያኑ 2012 - 2013 ድረስ 7 ነጥብ 4 ሚሊየን ሜትሪክ ቶን ሲሚንቶ በዓመት በማምረት ቀዳሚ ነበረች፡፡ ኢትዮጵያ በዘርፉ መሪነቱን በመረከቧ ኬንያ አሁን ወደ ሁለተኛ ደረጃ ዝቅ ብላለች፡፡

  በአፍሪካ ከሰሃራ በታች 25 በመቶ የሚሆነውን ሲሚንቶ የምታመርተው ናይጄሪያ ስትሆን 16 በመቶውን ደቡብ አፍሪካ በማምረት በአፍሪካ ያለውን ገበያ ይይዛሉ፡፡ ኢትዮጵያ ደግሞ ከአፍሪካ 11 በመቶውን ሲምንቶ በማምረት በሶስተኝነት ስትከተል ኬንያ 6 በመቶ የሲሚንቶ ምርት በማምረት አራተኛ ደረጃ ላይ ትገኛለች፡፡

  በዓለም ላይ በአማካይ የሲሚንቶ አጠቃቀም 5 መቶ ኪ.ግ በአመት ሲሆን በምስራቅ አፍሪካ ግን ኬንያ 80 እና ኢትዮጵያ 61 ኪ.ግ አማካይ ላይ ደርሷል፡፡ ይህም በምስራቅ አፍሪካ እያደገ ያለው አማካይ የሲሚንቶ የአጠቃቀም መጠን ከፍተኛ የሲሚንቶ ምርት እንዲኖር የሚያደርግ አንደኛው መንገድ ነው ተብሏል፡፡

  በአፍሪካ እያደገ የመጣው የሲሚንቶ ምርት አህጉሪቷ ባለፉት አስር አመታት ከውጭ የምታስገባውን ሲሚንቱ በፍጥነት እንዲቀንስ አስችሎታል፡፡ በዚህ ረገድ ቀዳሚዋ ናይጄሪያ በጎርጎሮሳውያ 2010  አምስት መቶ ሚሊየን ዶላር በማውጣት ሲሚንቶን ከውጭ ስታስገባ በ2012 ግን ይህ ገንዘብ 139 ሚሊየን ዶላር ዝቅ ማለት ችሏል፡፡

  ኢትዮጵያ በሀገር ውስጥ የሲሚንቶ ምርት የመጠቀም አቅሟ እየጨመረ በመሆኑ ከውጭ ሲሚንቶ የማስገባት መጠኗ በ75 በመቶ ዝቅ ብሏል፡፡

                                                                                     ምንጭ፡- ካምፓኒስ ኤንድ ማርኬትስ ዶት

ኢትዮጵያ የአፍሪካ እጅ ኳስ የአሸናፊዎች አሸናፊ ውድድርን ልታስተናግድ ነው

 
  አለም አቀፉ የእጅ ኳስ ፌዴሬሽን ኢትዮጵያ የ2015ቱን የአፍሪካ እጅ ኳስ የአሸናፊዎች አሸናፊ ውድድር እንድታስተናግድ ዕድሉን ሰጣት። ከጥር 16 እስከ 23 ቀን 2007 ዓ.ም ድረስ በኢትዮጵያ ወጣቶች ስፖርት አካዳሚ በሚካሄደው ውድድር 10 የአፍሪካ አገራት ይሳተፋሉ።

   

  የኢትዮጵያ እጅ ኳስ ፌዴሬሽን እንዳስታወቀው፥ አለም አቀፉ የእጅ ኳስ ፌዴሬሽን ኢትዮጵያ ውድድሩን እንድታስተናግድ ጠይቋል። የፌዴሬሽኑ ዳይሬክተር አቶ ሰማኸኝ ውቡ እንደተናገሩት፥ ኢትዮጵያ ከወር በፊት አለም አቀፉ የእጅ ኳስ ፌዴሬሽን ሙሉ ወጪውን የሸፈነውን የዞን አምስት "ሀ" የእጅ ኳስ ውድድር በሚገባ ማስተናገዷና ምቹ የስፖርት ማዘውተሪያ መኖሩ እድሉን ለማግኘት አስችሏታል።

  የውድድሩን ሙሉ ወጪ አለም አቀፉ የእጅ ኳስ ፌዴሬሽን እንደሚሸፍንና ከኢትዮጵያ የሚጠበቀው ውድድሩን በተሳካ ሁኔታ ማስተናገድ ብቻ መሆኑንም ነው የተናገሩት። ፌዴሬሽኑ ታዳጊ አገራትን ለማበረታታት መሰል እድሎችን የሚፈጥር ሲሆን፥ ኢትዮጵያም  ዘርፈ ብዙ ጥቅሞችን ከውድድሩ ታገኛለች ብለዋል አቶ ሰማኸኝ።

  ኢትዮጵያ ከዞን አምስት "ሀ"፣ ሞዛምቢክ ከዞን አምስት"ለ" እና ማዳጋስካር ከዞን ሰባት በሁለቱም ጾታዎች የዞን ውድድሮች ሻምፒዮና የነበሩ ሲሆኑ በዚህ ውድድር ላይም በሁለቱም ጾታዎች ይካፈላሉ። ኬፕቬርዴ በወንዶችና ሴኔጋል በሴቶች ከዞን ሁለት፣ ሴኔጋል በወንዶችና ቡርኪናፋሶ በሴቶች ከዞን ሶስት፣ ዲሞክራቲክ ሪፐብሊክ ኮንጎ በወንዶችና ቻድ በሴቶች ከዞን አራት እንዲሁም ኡጋንዳ በወንዶችና ኬኒያ በሴቶች ከዞን አምስት "ለ" ተካፋይ ይሆናሉ።

 በውድድሩ  ዕድሜያቸው  ከ20 ዓመት  በታች  የሆኑ  የየአገራቱ  የእጅ  ኳስ  ብሔራዊ  ቡድን  ተጫዋች  የሚሳተፉ ይሆናል። 

                                                                                                                                                                         ምንጭ፦ ኢዜአ